عصاره رزماری برای مو و پوست

گیاه رزماری با نام علمی Salvia rosmarinus، گیاهی معطر با برگ‌های سوزنی‌مانند متعلق به خانواده Lamiaceae است. رزماری دارای خواص درمانی زیادی است و به دلیل خواص آنتی اکسیدانی و ضد التهابی بالایی که دارد در طب سنتی، صنایع داروسازی و آرایشی و بهداشتی مورد استفاده قرار می گیرد. رزماری علاوه بر مصارف درمانی، کاربردهای بالقوه ای در فرمولاسیون های محصولات آرایشی و بهداشتی داشته و نقش موثری در درمان مشکلات پوست و مو مانند سلولیت، آلوپسی، آسیب ناشی اشعه ماوراء بنفش و پیری دارد.  به همین دلیل، در این مقاله کاربردهای موضعی عصاره رزماری برای مو و پوست را شرح خواهیم داد.

علت واقعی ریزش مو معمولا ترکیبی از وراثت و هورمون ها است. از جمله علل شایع ریزش مو می توان به موارد زیر اشاره کرد:

آلوپسی آندروژنتیک یا طاسی یک اختلال ژنتیکی بوده و شایع ترین علت ریزش مو است. فرد مبتلا به آلوپسی آندروژنیک نسبت به هورمون های مردانه حساسیت ژنتیکی داشته و هنگامی که در معرض این هورمون ها قرار می‌گیرد، فولیکول‌های مو کوچک شده و موهای قوی و سالم دیگر تولید نمی شوند.

طبق گزارش سازمان ریزش مو آمریکا[1]، 95 درصد از ریزش مو در مردان در نتیجه طاسی مردانه است. همچنین، با وجود این که میزان هورمون مردانه در بدن زنان بسیار کمتر از مردان است، اما این نوع ریزش مو در برخی از زنان نیز مشاهده می شود. به گفته انجمن متخصصان پوست بریتانیا[2]، حدود 50 درصد از زنان بالای 65 سال دچار آلوپسی آندروژنتیک یا طاسی مردانه می شوند.  

این شکل از ریزش مو معمولاً سبب ایجاد لکه های طاسی روی سر یا جاهای دیگر می شود. نواحی بدون مو ممکن است محدود بوده و موها دوباره رشد کنند، و یا ریزش مو لکه ای ممکن است به کل پوست سر، ناحیه صورت و بدن گسترش یابد. آلوپسی آره آتا یک بیماری خود ایمنی است که در مردان، زنان و کودکان مشاهده شده است شیوع این بیماری حدود 2 درصد است و در 30 درصد از افراد مبتلا ریزش مو دائمی خواهد بود.

اگرچه که داروهای شیمی درمانی معمولا روی از بین بردن سلول های سرطانی تمرکز می کند، اما برخی از ترکیبات این داروها می تواند باعث ریزش موهای فرد شود. این نوع ریزش مو موقتی است و پس از درمان موها دوباره رشد می کنند.

استرس های شدید به بدن، مانند زایمان، عفونت شدید یا سوء تغذیه، می تواند منجر به ریزش قابل توجه مو شود. این نوع ریزش مو معمولاً به خودی خود برطرف می شود، اما در برخی از افراد نیز ممکن است به صورت دائمی باشد.

این شکل از ریزش مو زمانی رخ می دهد که موها به مدت طولانی خیلی محکم کشیده شوند و در نتیجه به فولیکول های مو آسیب وارد شود. آلوپسی کششی زمانی اتفاق می‌افتد که فرد برای مدت طولانی از اکستنشن مو استفاده کرده و یا موهای خود را،خیلی محکم به صورت دم اسبی ببندد یا آنها را ببافد. در مراحل اولیه، این نوع ریزش مو موقتی است. با این حال، اگر فردی ماه ها یا سال های متمادی از این روش بستن مو استفاده کند ریزش موی او ممکن است دائمی شود.

از جمله عوارض جانبی برخی از داروها مانند قرص های ضد بارداری و برخی داروهای ضد افسردگی ریزش مو است.

اگرچه که محصولات زیادی جهت تقویت مو در بازار وجود دارند که می‌توانند به فرد کمک کنند تا مو‌های ضخیم‌تر و سالم‌تری داشته باشد، اما بسیاری از این محصولات قیمت بسیار بالایی داشته و برخی از آنها حتی ممکن است سبب تحریک پوستی فرد نیز شوند. به همین دلیل، برخی از محققان به دنبال گزینه های طبیعی تر و مقرون به صرفه تر با کارایی مشابه هستند. در این بین یافته هایی وجود دارد که تایید می کند روغن و عصاره رزماری می تواند سبب تقویت مو شده و مانع از ریزش مو شود.

به طور کلی، دلایلی محققان عقیده دارند که اسانس رزماری به دلیل داشتن:  

• خواص ضد التهابی
• بهبور رشد اعصاب موها
• و بهبود گردش خون

می تواند مانع از ریزش مو شود. در حقیقت، اسانس این گیاه با تقویت گردش خون پیرامون فولیکول های مو، مواد مغذی مورد نیاز موها را سریعتر به آنها رسانده، سبب تقویت ریشه مو شده و مانع از ریزش مو می شود. همچنین گفته می شود که اسانس این گیاه  علاوه بر تحریک رشد مو، می تواند برای جلوگیری از سفیدی زودرس و بطرف کردن شوره سر نیز مفید بوده و به رفع به خشکی یا خارش پوست سر نیز کمک کند

در یک مطالعه، روغن رزماری جهت درمان درمان آلوپسی آندروژنتیک (طاسی مردانه) استفاده شد و تاثیر آن با ماینوکسیدیل 2 درصد (داروی رایج درمان ریزش مو) مورد مقایسه قرار گرفت. به یک دسته از افراد به مدت 6 ماه روغن رزماری و به دسته دیگر ماینوکسیدیل 2٪ داده شد. نتایج نشان داد که پس از 6 ماه، میانگین تعداد مو در هر دو گروه افزایش قابل توجهی داشت و تاثیر روغن رزماری در رشد مو قابل مقایسه بود.

همچنین بر اساس برخی شواهد علمی گفته می شود که رزماری احتمالا روی بافت عصبی تاثیر مثبتی داشته باشد. اسید کارنوزیک[1] موجود در رزماری احتمالا روی بهبود آسیب بافتی و ترمیم پایانه های عصبی موثر است. به همین دلیل فرض می شود که  استفاده موضعی از آن روی پوست سر بتواند اعصاب پوست سر را نیز بازیابی کرده و در ادامه احتمالاً سبب رشد مو شود. مطالعات اخیر آشکارتر نشان می دهد که رزماری به طور مستقیم به محافظت در برابر ریزش مو کمک می کند.  تحقیقات دیگری نیز انجام شده که نشان می دهد اسانس رزماری به دلیل تاثیر آن روی بهبود گردش خون می تواند ریزش مو را نیز کاهش دهد.

در این بخش چند راه برای استفاده از اسانس رزماری به عنوان یک ترمیم کننده و بهبود دهنده رشد مو آورده شده است. این روش ها می توانید یک تا دو بار در هفته استفاده کنید.

1. ماساژ مستقیم اسانس رزماری روی پوست سر

بعد از حمام یا دوش گرفتن می توانید حدود 5 قطره اسانس رزماری را به طور مساوی روی تمام نقاط پوست سر خود ماساژ دهید. همچنین می توانید روغن رزماری را با یک روغن حامل (مانند روغن جوجوبا یا روغن نارگیل) مخلوط کنید و اجازه دهید روغن حداقل ۵ تا ۱۰ دقیقه قبل روی پوست سرتان سپس موها را آبکشی کرده و روغن را بشویید.

2. مخلوط کردن با شامپو

می توانید روغن رزماری را به نرم کننده، لوسیون یا کرم خود اضافه کنید. البته در این کار نباید زیادهه روی کرد و تقریبا  نیز حدود پنج قطره به ازای هر سی گرم از محصول کافی است. این محصول را همانند همیشه استفاده کنید. همچنین می‌توانید زمانی که می خواهید از محصولات مربوط به مو استفاده کنید، یک قطره اسانس رزماری روی کف دست خود بریزید سپس از محصول مو مورد نظر خود 2 تا 3 قطره به آن اضافه کرده و آن را استفاده کنید.

برای تهیه ماسک مو حاوی رزماری از فورمول های مختلفی می توان استفاده کرد. برای مثال، می توان به نیم فنجان روغن نارگیل ذوب شده 10 تا 15 قطره اسانس رزماری اضافه کرد و پس از مخلوط کردن آنها به خوبی، آن را به عنوان ماسک روی موهای خود استفاده کنید.

به طور کلی رزماری تاثر منفی روی مو نداشته و عوارض جانبی گزارش نشده است ولی برخی از افراد ممکن است در صورت استفاده از آن در حجم زیاد دچار حساسیت پوستی شوند.

از رزماری می توان به صورت موضعی روی پوست نیز استفاده کرده و از خواص آن بهره مند شد. جهت پخش شدن بهتر اسانس روی پوست، می توانید از یک روغن حامل مانند روغن جوجوبا یا هر روغنی که برای پوست شما مناسب است استفاده کنید تا پوست شما در نتیجه تماس مستقیم تحریک نشود.

برخی از مطالعات نشان می دهد که استفاده از روغن رزماری رقیق شده روی پوست باعث می شود که فرد بعد از 20 دقیقه به طور قابل توجهی احساس توجه، هوشیاری، انرژی و شادابی بیشتری نسبت به استفاده از روغن بدون رزماری داشته باشد. جهت استعمال پوستی، پس از رقیق کردن اسانس با روغن حامل، آن را به کف پاها یا هر قسمتی از بدن که درد می کند بمالید. ماساژ دادن اسانس روی پوست سبب افزایش جریان خون در آن نقطه شده و جذب آن را افزایش می دهد.

البته باید دقت داشته باشید که روغن رزماری را از روی پوست آسیب دیده یا نزدیک نواحی حساسی چون چشم استفاده نکنید. همچنین به طور کلی توصیه می شود اگر باردار هستید یا مبتلا به صرع یا فشار خون هستید باید از مصرف اسانس رزماری پرهیز کنید چرا که سبب بدتر شدن این بیماری ها می شود.

[1] American Hair Loss Organization

[2] British Association of Dermatologists

[3] Carnosic acid

• تفاوت جنسینگ با جینکوبیلوبا
• کپسول جینکوبیلوبا برای چیست؟
• خواص چای سنا چیست
• گیاهان مناسب برای درمان قارچ پوستی
• بهترین زمان مصرف قرص جینکوبیلوبا
• بهترین گیاهان برای تقویت باروری
• عصاره کنگرفرنگی