گیاه خار مریم با نام علمی Silybum marianum گیاهی دو ساله از تیره کاسنی است که در کشورهای اروپایی، آسیایی و امریکا می روید. در ایران نیز این گیاه در بسیاری از شهرها مانند گرگان، فارس و خوزستان رشد می کند. گیاه خار مریم به صورت سنتی کاربردهای دارویی داشته و تاریخچه درمانی آن به 2 هزار سال قبل بر می گرد که در منابع یونانی از آن به عنوان دارویی برای محافظت از کبد نام برده اند. امروزه نیز مراجع بهداشتی و علمی استفاده از عصاره گیاه خار مریم را جهت درمان اختلالات گوارشی، مسمومیت و سیروز کبدی و به عنوان یک مکمل دارویی در درمان التهاب کبدی پیشنهاد می کنند (1).
عصاره دانه خار مریم حاوی ترکیبات موثره بسیاری است که از جمله آنها می توان به سیلیبینین[1] A و B، سیلی دیانین[2]، سیلی کریستین[3] اشاره کرد. به مجموع این ترکیبات موثره سیلی مارین[4] گفته می شود. در بین این ترکیبات، سیلیبینین موثرترین ماده موجود در گیاه بوده و به عنوان آنتی اکسیدان و محافظ کبد شناخته می شود. غلظت این ماده پس از مصرف در صفرا 60 برابر خون می باشد و به نظر می رسد که جذب و دفع گوارشی صفراوی بالایی دارد (1).
در ادامه به معرفی مهمترین خواص عصاره خارمریم برای کلیه، کاهش چربی خون، خواص ضدسرطانی آن و همچنین موارد منع مصرف عصاره خارمریم اشاره شده است:
سیس پلاتین[5] از جمله داروهای مهم در درمان بسیاری از انواع سرطان است. مشکل مصرف این دارو مسمومیت کلیوی ناشی از آن است. تحقیقات نشان می دهد که عصاره بذر گیاه خار مریم می تواند مسمومیت کلیوی ناشی از سیس پلاتین را مهار کند. همچنین سیلیبین می تواند اختلالات کلیوی ناشی از سیکلوسپورین[6] را مهار کند (1).
از قدیم عصاره خار مریم در درمان مشکلات کبدی مورد استفاده قرار می گرفته است. مطالعات آزمایشگاهی اخیر نیز نشان می دهد که سیلی مارین می تواند کبد را در برابر مسمومیت های ناشی از تتراکلرید کربن[7]، استامینوفن، و تتراکلرومتان[8] حفظ کند. همچنین تحقیقاتی که روی حیوانات مدل شده است نشان می دهد که سیلی مارین عصاره خار مریم می تواند سلول های کبد را در برابر آسیب ناشی از ویروس ها، مواد شیمیایی، مواد سمی چون توکسین های قارچی و الکل حفظ کند.
همچنین در مطالعه ای که روی 2637 بیمار مبتلا به اختلالات کبدی مزمن شده بود مشخص شد که مصرف عصاره سیلی مارین به مدت 8 هفته می تواند مقدار آنزیم کبدی را در 88% این افراد کاهش دهد. همچنین در صورت مسمومیت با سم قارچ آمانیا، تجویز وریدی سیبیلینین به میزان 20 تا 50 میلی گرم به مدت 3 تا 4 روز می تواند آسیب کبدی ناشی از آن را مهار کند.
از طرف دیگر، مطالعات روی تاثیر عصاره گیاه خار مریم روی آسیب کبدی ناشی از هپاتیت و الکل نتایج متفاوتی را نشان می دهد. برخی از مطالعات علمی بیان کرده اند که مصرف 420 میلی گرم سیلی مارین در روز توانسته بود پس از 4 هفته میزان آنزیم ها و هیستولوژی کبدی را در بیماران دچار به سیروز کبدی ناشی از الکل بهبود ببخشد.
از سوی دیگر، مطالعه مشابهی که روز 116 بیمار دچار به همین بیماری انجام شد نشان داد که پس از سه ماه مصرف سیلی مارین به میزان 420 میلی گرم در روز تاثیر چندانی روی بهبود آنها نداشت. نتایج ضد و نقیض مشابهی نیز در مورد تاثیر سیلی مارین در بهبود مشکلات کبدی ناشی از هپاتیت گزارش شده است (1).
عصاره خار مریم برای کاهش LDL و کاهش تولید کلسترول در سلول های کبد موثر بوده و مانع از عوارض ناشی از کلسترول بالا و کاهش تولید پلاک های ایجاد کننده تصلب شراین در بیماران با کلسترول بالا می شود. در بیماران هایپرکلسترومی گزارش شده است که سیلی مارین می تواند سطح کلسترول خون را کاهش دهد. 15 بیمار با کلسترول بالا که سلی مارین به میزان 420 میلی گرم یک بار در روز مصرف کرده بودند، میزان کلسترول در صفرا کاهش یافت که نشان دهنده تاثیر آن بر کاهش تولید کلسترول در کبد است. در مطالعه دیگری مشخص شد که مصرف سیلی مارین می تواند میزان HDL (کلسترول خوب خون) را در بدن افزایش دهد.
سیلی مارین که به نوعی عصاره خار مریم است دارای اثر بازدارندگی شیمیایی در سلول های اپیدرمال، پروستات، و پستان است. گفته می شود بیشترین اثر متعلق به ترکیب سیلیبینین است. داده های آزمایشگاهی نیز نشان می دهند که سیلی مارین می تواند در برابر اثرات مواد شیمیایی و اشعه UVB (که ایجاد کننده سرطان است) بدن را محافظت کند. دلیل خاصیت ضد سرطانی سیلی مارین و سیلیبینین این است که این ترکیبات ساختار فلاونوییدی داشته و به صورت آنتی اکسیدان بسیار قوی می توانند رادیکال های آزاد که مسبب سرطان هستند را خنثی کنند.
گیاه خار مریم با کاهش سطح کلسترول عملکرد قلب را بهبود می‌بخشد. کلسترول بالا می تواند منجر به مشکلاتی در سلامت قلب شود و احتمال سکته مغزی را در افراد افزایش دهد. برخی تحقیقات نشان داده اند که خار مریم می تواند بر سطح کلسترول خون تأثیر بگذارد. یک مطالعه در سال 2006 نشان می دهد که خار مریم ممکن است در پایین نگه داشتن سطح کلسترول نقش داشته باشد.
پیشرفت بیماری هایی از قبیل پراکینسون، ام اس و آلزایمر با مصرف گیاه خارمریم تا حد زیادی کم می شود. علاوه بر این با کاهش کلسترول خون و چربی سوزی درصد ابتلا به سکته مغزی را کاهش می دهد.
آنتی اکسیدان موجود در گیاه خار مریم و کاهش رادیکال های آزاد در بدن، چین و چروک های پوست را کاهش داده و موجب جوان سازی پوست می شود. سیلیمارین موجود در این گیاه د رنقش ضد آفتابی طبیعی از پوست در مقابل آفتاب محافظت می کند. به همین دلیل سوختگی و التهاب پوست را کاهش می دهد.
مصرف گیاه خار مریم همانند بسیاری از ترکیبات گیاهی می تواند واکنش های آلرژیک در برخی از افراد ایجاد کند. برخی از محققان می گویند که به دلیل تحریک کنندگی این گیاه روی کبد و کیسه صفرا، مصرف عصاره آن ممکن است اثر مسهلی اندکی در روزهای اولیه مصرف داشته باشد. بجز این مورد، هیچگونه سمیت حادی از مصرف عصاره این گیاه گزارش نشده است. همچنین گزارشی در مورد مصرف آن در دوره بارداری و شیردهی، و همچنین مصرف آن برای کودکان وجود ندارد (1).
[1] Silibinin
[2] silidianin
[3] silicristin
[4] silymarin
[5] Cisplatin
[6] Ciclosporin
[7] Carbon tetrachloride
[8] tetrachloromethane
| 021-58146000 | |
| info@pardisextract.de | |
| تهران، خیابان وزرا، خیابان بهمن کشاورز، پلاک 13، واحد4 شرکت پردیس عصاره ترشیز |
نقد و بررسی‌ها
هنوز بررسی‌ای ثبت نشده است.