عصاره مرزه :
- نام علمی بنفشه: Satureja hortensis L
قیمت و خرید عصاره هیدروالکلی مرزه
توضیحات
مرزه با نام علمی Satureja hortensis L گیاهی است که بیش از 20 قرن به عنوان گیاه درمانی و خوراکی شناخته شده و مورد استفاده قرار گرفته است. این گیاه چند ساله متعلق به خانواده گیاهان معطر و دارویی به نام Lamiaceae است که شامل بیش از 200 جنس گسترده در اروپا، آسیا، آمریکای جنوبی و برخی جزایر اسپانیایی است. در حال حاضر از برگ ها و ساقه های این گیاه به عنوان چای، ادویه یا طعم دهنده، عصاره مرزه استفاده می شود (1).
ترکیبات موثره عصاره هیدروالکلی مرزه
افزایش علاقه محققان به این گیاه به دلیل ترکیبات شیمیایی موثره آن است که دارای فعالیت بیولوژیکی بالایی هستند. انواع اصلی شناسایی شده به اختصارعبارتند از: ترکیبات فرار (کارواکرول، تیمول، اوسیمن، (+)-4-کارن، سیس ترپینن، سیترونلول، ژرانیول، لیمونن، لینالول، میرسن، پی سیمن، α-پینن و γ-ترپینن)، اسیدهای فنولیک (اسید رزمارینیک، اسید کافئیک و اسید گالیک)، فلاونوئیدها و ترکیبات مرتبط (آپیژنین، کورستین، نارینژنین و گلیکوزیدهای آنها) و سایر ترکیبات (1). این ترکیبات موثره به تفصیل به شرح زیر می باشند:
ترکیبات فرار (ترپن)
ترکیبات فرار اصلی اکثر گونه های مرزه در درجه اول شامل تیمول و کارواکرول و در درجه دوم پی-سیمن[1] و گاما-ترپینن[2] هستند. علاوه بر ترکیبات ذکر شده در بالا، لینالول، بورنئول، β-کاریوفیلن، α-پینن، لیمونن، پولگون، α-ترپینن، ترپینن-4-اول، اسپاتولنول و میرسن به عنوان ترکیبات اصلی گونه Satureja گزارش شده اند (1).
اسیدهای فنولیک
اسیدهای فنولیک مشخصه موجود در گونه Satureja رزمارینیک اسید و کافئیک اسید هستند. سایر اسیدهای فنولیک موجود در گونه های مختلف مرزه شامل اسیدهای p-کوماریک، فرولیک، گالیک، کلروژنیک، پروتوکاتچوئیک، وانیلیک و کارنوزیک می باشند (1).
فلاونوئیدها
خود فلاونوئیدها و گلوکزیدهای آنها به چندین زیر گروه تقسیم می شوند که شامل
- فلاون ها
- فلاونول ها
- فلاونون ها
- فلاوانول
- فلاوانونول ها
- گلوکوزیدهای فلاونوئید
- گلوکوزیدهای فلاونون
- گلوکوزیدهای فلاون
- گلوکوزیدهای فلاونول می باشند.
لوتئولین و آپیژنین رایج ترین فلاون هایی هستند که در بسیاری از گونه های مرزه یافت می شوند. پنج فلاونول مختلف شامل کوئرستین، اپی کاتچین-3-O-گالات، اپی گالوکاتچین-3-O-گالات، کامفرول و میرستین نیز در گونه Satureja شناسایی شده اند که فراوان ترین آنها کوئرستین است. همچنین انواع گلوکوزیدهای فلاوانون (نارینگین، نارینگنین گلوکوزید، و هسپریدین)، فلاون گلوکوزیدها (ویتکسین، آپیژنین-7-گلوکوزید، گلوکوزید لوتئولین، و گلوکوزید آپیژنین)، و روتین (یک فلاونول گلوکوزید) نیز در گونه های مختلف مرزه یافت شده اند (1).
سایر ترکیبات موثره
سایر ترکیبات موثره مرزه شامل اسیدهای چرب، آنزیم ها، توکوفرول ها، اسیدهای تری ترپن، فیتواسترول ها، نوبیژنول و اریگروزید هستند. اسیدهای چرب موجود در این گیاه عمدتا شامل اسیدهای لینولئیک، لینولنیک، پالمیتیک و اولئیک هستند با توجه به مطالعات انجام شده، تنها گونه S. hortensis از نظر محتوای آنزیم تا کنون مورد بررسی قرار گرفته است که آنزیم های فلاووسیتوکروم، سیتوکروم b، ایزوآنزیم های پراکسیداز، پراکسیدازهای دیانیزید، لیگنین پراکسیداز، آسکوربات پراکسیداز و سوپراکسید دیسموتاز شناسایی شده اند. در این گونه هستند. توکوفرول های موجود در این گیاه شامل (α-، β-، γ-، δ-توکوفرول ها)، اسیدهای تری ترپن (اسیدهای اورسولیک، اولئانولیک و بتولینیک) و فیتواسترول ها (β-سیتوسترول و β-سیتوسترول-گلوکوپیرانوزید) هستند (1).
خواص عصاره هیدروالکلی مرزه
از جمله خواص عصاره مرزه می توان به خاصیت ضدالتهابی، تاثیر این عصاره گیاهی بر دستگاه گوارش، فعالیت ضدمیکروبی آن و تاثیر مرزه بر عضله اشاره کرد.
خواص ضد التهابی مرزه
اسانس مرزه گونه S. khuzestanica از نظر فعالیت آن در برابر بیماری التهابی روده مورد ارزیابی قرار گرفته است. بر اساس این مطالعه تاثیر اسانس با غلظت ppm 1500 جهت بیماری التهابی روده قابل قیاس با پر دنیزولون (داروی مورد استفاده جهت رفع التهاب) است. همچنین در مطالعه دیگری، فعالیت ضدالتهابی عصاره هیدروالکلی همین گونه مرزه به میزان 150 mg/kg؛ به صورت تجویز داخل صفاقی و داروی ایندومتاسین (به میزان mg/kg 4 به صورت داخل صفاقی) در حیوانات مدل مورد بررسی قرار گرفت و نتایج نشان داد که عصاره هیدروالکلی مرزه می تواند درمان ضد التهابی مفیدی باشد. دانشمندان فعالیت ضد التهابی این گیاه را به وجود فلاونوئیدها، استروئیدها، اسانس، و عمدتاً کارواکرول و تانن آن نسبت دادند (2).
تاثیر عصاره هیدروالکلی مرزه بر دستگاه گوارش
اسانس مرزه گونه S. hortensis از جهت تاثیر ضد اسپاسم آن بر بر روی انقباضات روده مورد بررسی قرار گرفت. تاثیر این اسانس با داروهای آتروپین و دی سیکلومین نیز مقایسه شد. اسانس به میزان 0.1 میلی لیتر در 100 گرم توانست اسهال ناشی از روغن کرچک را در موش مهار کند. همچنن مطالعه دیگری روی گونه Satureja obovata مرزه نشان داد که این گیاه می تواند در برابر اثرات انتقباضی روده که ناشی از استیل کولین بود موثر واقع شود. به نظر می رسد که محتوای کل ترپن موجود در این اسانس مسئول اثر ضد انقباضی روده بود (3).
فعالیت ضد ویروسی عصاره هیدروالکلی مرزه
خصوصیات ضد ویروسی مرزه گونه S. thymbra در شرایط آزمایشگاهی را در برابر عفونت ناشی از ویروس هرپس سیمپلکس مورد بررسی قرار گرفت و نتیجه آزمایش نشان داد که عصاره این گیاه به صورت کاملا انتخابی می تواند این ویروس را مهار کند. از سوی دیگر، طبق مطالعه دیگری که روی اسانس همین گونه انجام شد مشخص گردید که اسانس این گیاه در برابر ویروس های سارس-کووید و هرپس سیمپلکس مانع از تکثیر هر دو ویروس در حد وتوسط شد. در مطالعه دیگری، عصاره های اتانولی و آبی مرزه گونه S. boliviana از نظر فعالیت ضد ویروسی آن ها علیه ویروس های هرپس سیمپلکس، ویروس VSV و ویروس فلج اطفال نوع 1 مورد آزمایش قرار گرفت و نتایج نشان داد که عصاره آبی این گیاه فعالیت ضد ویروسی قابل توجهی در برابر ویروس های هرپس سیمپلکس، ویروس VSV دارد (2).
فعالیت ضد ویروس مرزه گونه S. montana در برابر ویروس ایدز (HIV-1) نیز مورد ارزیابی قرار گرفت. در بین عصاره های مختلف، عصاره آبی این گونه مرزه با غلظت 16 میکروگرم در میلی لیتر فعالیت قوی ضد ویروس ایدز نشان داد. این نتایج نشان می دهد که که اجزای فعال ضد ویروس در عصاره، در اصل ترکیبات موثره قطبی محلول در آب هستند (2).
تاثیر عصاره هیدروالکلی مرزه روی عضلات
دو واریته مختلف مرزه گونه S. obovata Lag. و همچنین گونه S. viminea از نظر تأثیراتشان بر روی عضلات مورد ارزیابی قرار گرفتند. بررسی عصاره آبی و اسانس S. viminea روی قدرت عضلانی نشان داد که فعالیت حرکتی حیوانات مورد آزمایش به صورت وابسته به دوز کاهش یافت مشاهده شد. همچنین عصاره های آبی واریته های S. obovata Lag به صورت وابسته به دوز می تواند انقباضات ناشی از استیل کولین در روده موش و انقباضات ناشی از نورآدرنالین را در عضله آئورت حیوان کاهش دهد (2).
اصطلاحات علمی
[1] p-cymene
2] γ-terpinene
منابع
1- Popovici, R. A., Vaduva, D., Pinzaru, I., Dehelean, C. A., Farcas, C. G., Coricovac, D., … & Stanca, H. T. (2019). A comparative study on the biological activity of essential oil and total hydro-alcoholic extract of Satureja hortensis L. Experimental and therapeutic medicine, 18(2), 932-942.
2- Tepe, B., & Cilkiz, M. (2016). A pharmacological and phytochemical overview on Satureja. Pharmaceutical biology, 54(3), 375-412..
3- Jafari, F., Ghavidel, F., & Zarshenas, M. M. (2016). A critical overview on the pharmacological and clinical aspects of popular Satureja species. Journal of acupuncture and meridian studies, 9(3), 118-127.
نقد و بررسی‌ها
هنوز بررسی‌ای ثبت نشده است.