مشخصات عصاره عشقه
- نام: ivy
- نام علمی: Hedera helix
- ماده موثره: Hederacoside C
- نوع عصاره: مایع-خشک
- تکنولوژی به کار رفته: اسپری درایر-وکیوم درایر
- موارد مصرف: صنعت دارو
- اثربخشی: اسپاسم برونش، خلط آور
- شماره تماس جهت سفارش: 58146000-021
گیاه عشقه یا Ivy از خانواده Araliaceae است. نام دیگر گیاه عشقه “پاپیتال” یا “پیچک انگلیسی” است که در فارسی قدیم به آن “عشق پیچان” نیز گفته می شد. برخی معتقدند که معنی عشقه از عشق گرفته شده است چرا که عشقه بر تنه درختان و گیاهان می پیچد و عصاره آنها را می گیرد مانند عاشق که بر معشوق میپیچد و با آن یکی می شود (1). در ایران دو گونه عشقه Hedera pastuchovii و helix Hedera شناسایی شده است که در شمال و جنوب غربی ایران می رویند. اندام های مختلف گیاه عشقه از جمله برگ، میوه و ساقه آن خواص دارویی منحصر به فردی دارند که در این مقاله به بیان آنها خواهیم پرداخت.
عشقه بومی مناطق آفتابی آسیا و اروپا است. گیاهی است چند ساله، علفی، دارای ساقه ای خزنده که ریشه هایی از آن خارج شده و در زمین نفوز می کند و به این ترتیب سطح زمین را می پوشاند. برگهای آن به شکل قلب، پوشیده از کرک، متقابل، دندانه دار و به رنگ سبز است. گلهای آن به رنگ بنفش یا آبی به صورت 3 تا 4 نتیی در اوائل تابستان از کنار برگها بیرون می آید. میوه ان قهوه ای رنگ، صاف، کروی و چهارفندقه ای است. عشقه معطر بوده ولی طعم ان کمی تلخ است. این گیاه را باید در هنگام گل دادن چیده و در مقابل حرارت و آفتاب خشک نمود.
فرآورده های برگ پیچک به صورت عصاره های خشک، مایع و نرم با قرار دادن مواد گیاهی در یک حلال (مانند اتانول) برای حل کردن ترکیبات و تشکیل عصاره مایع به دست می آیند. تمام قسمت های این گیاه مصرف دارویی دارد.
آنالیز شیمیایی عصاره گیاه عشقه نشان می دهد که عمده ترکیبات موثره آن شامل ساپونین[1]، روتین[2]، کوئرستین[3]، کمپفرول[4]، و استیگما استرول[5]، فلاوونوئید[6] و آلکالوئید[7] می باشند که در دسته پلی فنول ها و استرول های گیاهی دسته بندی می شوند. با این حال ماده موثره مرسوم عصاره عشقه هدراکوزید سی[8] است. وجود این ترکیبات سبب می شود که این عصاره گیاهی خصوصیات ضد میکروبی، ضد التهابی، و ضد سرطانی داشته باشد (2).
گیاه عشقه در طب سنتی کاربردهای دارویی بسیاری دارد. از جمله خواص گیاه عشقه در طب سنتی و مدرن می توان به موارد زیر اشاره کرد:
از جمله خواص گیاه عشقه در طب سنتی و مدرن، برای درمان سرفه بوده است. به همین دلیل مطالعاتی روی اثر عصاره عشقه بر آسم مزمن و شش حیوانات مدل انجام شد. نتایج بررسی محققان بر مسیر هوایی و شش موش هایی که عصاره گیاه عشقه دریافت کرده بودند نشان داد که عصاره این گیاه می تواند ضخامت غشای اپی تلیوم را افزایش داده و به تنفس کمک کند (4). یک ماطلعه مروری سیستماتیک روی اثر ضد سرفه عصاره عشقه نشان می دهد که عصاره این گیاه در ترکیب با عصاره آویشن می تواند سبب کاهش دفعات و مدت سرفه شود.
به دلیل تاثیر عصاره پیچک روی سلامت دستگاه تنفسی، در مطالعه ای اثر مصرف خوراکی آن روی 9675 بیمار مبتلا به برونشیت حاد و مزمن مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که پس از گذشت 7 روز از درمان، 95% از بیماران یا کاملا بهبود یافته و یا علایم آنها تسکین یافته بود. تنها تعداد اندکی از بیماران مورد مطالعه اثر منفی ناشی از مصرف عصاره نشان دادند (اختلالات گوارشی) (6).
نحوه عملکرد عصاره عشقه به طور کامل شناخته نشده است، اما مطالعات آزمایشگاهی نشان می دهد که ممکن است توسط دو روش تواما با هم کار کند.
اول؛ گشاد کردن برونش ها (راه های هوایی) در ریه ها،
دوم؛ ترشح مایع آبکی در ریه ها با تحریک غدد برونش .
تحقیقات علمی ثابت کرده اند که عصاره گیاه عشقه خواص ضد میکروبی گسترده ای دارد. عصاره این گیاه به دلیل داشتن ساپونین هایی به نام های آلفا و دلتا هیدرین[9] می تواند به صورت موثری قارچ هایی چون آسپرژیلوس نایجر[10]، بوتیریس سینرا[11]، فوزاریوم اوکسیپوروم[12] و کپک پنیسیلیوم[13] را از بین می برد. اثر کشندگی آلفا هیدرین روی قارچ ها به دلیل قابلیت آن در تخریب دیواره سلولی قارچ است (2). همچنین عصاره هیدروالکلی برگ این گیاه به دلیل داشتن ساپونین های متعدد اثر بازدارندگی خوبی در برابر باکتری هایی چون گونه های باسیلوس[14]، استافیلوکوکوس[15] و انتروکوکوس[16] نشان می دهد (5).
عصاره عشقه حاوی ترکیباتی به نام ساپونین[17] است که می توانند در بدن نقش ضد درد داشته باشند. در مطالعه ای، عصاره برگ عشقه در دوزهای 200 و 300 میلی گرم بر کیلوگرم توانست سبب کاهش درد حیوانات مدل شود. اثر ضد درد این عصاره تنها اندکی کمتر از مورفین گزارش شد (3). همچنین گفته می شود که ساپونین های موجود در عصاره برگ عشقه خاصیت ضد اسپاسم نیز دارند.
عصاره گیاه عشقه از دیرباز به عنوان عاملی برای دفع انگل مورد استفاده قرار می گرفته است. این ادعای پیشینیان با انجام تحقیقات علمی نوین روی عصاره این گیاه تایید شده است. در مطالعه آزمایشگاهی، عصاره عشقه توانست ترماتود[18] هایی چون فاسیولا[19]و دیکروسلیوم[20]را از بین ببرد. همچنین عصاره آبی و الکلی این گیاه در برابر تخم انگل ها خاصیت کشندگی بیشتری نیز نسبت به انگل های بالغ داشت. گفته می شود ساپونین هایی چون آلفا هیدرین نقش اصلی را در از بین بردن انگل ها ایفا می کنند (5).
عشقه از نظر طب قدیم ایران سرد و مرطوب بوده و دارای خواص زیر است:
یک مطالعه اشاره کرد که برگ پیچک مزایای قابل مقایسه ای با استیل سیستئین، یک آنتی اکسیدان قوی دارد. همچنین در مقالاتی عنوان شده است که افراد مبتلا به فشار خون بالا و افراد مبتلا به بیماری های قلبی و دیابت در مورد مصرف این گیاه حتما با پزشک خود مشورت کنند. محققان در جستجوی پیدا کردن درمان جدیدی برای سرطان با استفاده از گیاه عشقه هستند. زیرا خواص ضدالتهابی این گیاه بسیار زیاد است.
یکی از شناختهشده ترین فواید عصاره پیچک یا عشقه رفع مشکلات التهابی در بدن است. پیچک سرشار از پلی فنول ها یا ترکیبات گیاهی به نام ساپونین و فلاونوئید است. این ترکیبات مزایای زیادی برای بدن دارند که مهمترین آن ترکیبات ضد التهابی و آنتی اکسیدانی قوی این گیاه است.
[1] saponin
[2] rutin
[3] quercetin
[4] kaempferol
[5] stigmasterol
[6] Flavonoids
[7] Alkaloids
[8] Hederacoside C
[9] α- and δ-hederin
[10] Aspergillus niger
[11] Botrytis cinerea
[12] Fusarium oxysporum
[13] Penicillium
[14] Bacillus
[15] Staphylococcus
[16] Enterococcus
[17] saponin
[18] Trematodes
[19] Fatsiola
[20] Dicrocoelium
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.