عصاره هیدروالکلی آویشن :
- نام:Thyme
- نام علمی: Thymus vulgaris
- ماده موثره: phenolic compound as thymol
آویشن (Thymus vulgaris) یکی از گیاهان تیره نعنائیان است که در مناطق مدیترانه ای و آسیا می روید. عصاره آویشن خواص مختلفی دارد که از جمله آنها می توان به ضد اسپاسم، ضد قارچ، ضد باکتری، آنتی اکسیدان و… می باشد. همچنین از پودر شده این گیاه و عصاره آن برای طعم دهی در غذاها و نوشیدنی ها نیز استفاده می شود (1). یکی از روش های استخراج عصاره آویشن استفاده از حلال هیدروالکل است. لذا در ادامه به بررسی عصاره هیدروالکلی آویشن می پردازیم.
ترکیبات موثره موجود در عصاره آویشن بسته به نوع حلال به کار رفته برای استخراج تا حدی متفاوت است. با این حال ترکیبات کلی و عمده آن شامل تانن ها، ساپونین ها هستند. ترکیبات فنلی اصلی عصاره آویشن تیمول، کارواکرول بوده در حالی که پی سیمن و لینالول ترکیبات موثره غیر فنلی آویشن هستند. آویشن با محتوای تیمول بالا به شدت از رشد باکتری ها جلوگیری می کند. همچنین تیمول فعالیت بالاتری در برابر قارچ ها دارد و پس از آن کارواکرول و ژرانیول قرار می گیرند، اما لینالول، ترپینئول و توجون کمترین اثر را از خود نشان دادند. در مطالعه ای که روی عصاره الکلی و هیدروالکلی آویشن انجام شد مشخص گردید که عصاره هیدروالکلی میزان فلاونوئید و محتوای فنلی بالاتری از عصاره الکلی دارد (2).
در یک مطالعه، عصاره آبی و هیدروالکلی آویشن از نظر ترکیبات فنلی مورد بررسی قرار گرفت و نتایج نشان داد که بیشترین غلظت ترکیبات فنلی در عصاره آبی و در درجه دوم در عصاره هیدروالکلی وجود دارد. هر دو این عصاره ها به دلیل داشتن ترکیبات فنلی در برابر باکتری های گرم مثبت (استافیلوکوکوس اورئوس و استافیلوکوکوس اپیدرمیدیس) و گرم منفی (اشریشیا کلی، کلبسیلا، سودوموناس آئروژینوزا، انتروکوکوس آئروژنس، پروتئوس ولگاریس و انتروباکتر) موثر بودند. همچنین هر دو این عصاره ها خواص آنتی اکسیدانی بالایی نشان دادند که به دلیل وجود ترکیبات فنلی بود. این نتایج تایید می کند که ترکیبات آنتیاکسیدانی و ضد باکتریایی قوی آویشن محلول در آب هستند (3).
در یک مطالعه دیگر، عصاره هیدروالکلی آویشن در دستگاه سوکسله با اتانول 70 درصد استخراج شد و نتایج نشان داد که استخراج عصاره با حلال هیدروالکلی می تواند 90/0 ± 42/91 فنول، 02/1 ± 23/63 تانن و 42/0 ± 01/55 فلاونوئید در هر گرم عصاره استخراج کند. چنین عصاره ای با که حاوی میزان بالایی از ترکیبات موثره بود توانست به طور قابل توجهی از اکسید شدن لیپیدی در کبد و کلیه جلوگیری کرده و همچنین سبب کاهش تخریب گلبول قرمز شود. همچنین، با افزایش غلظت عصاره آویشن میزان زنده ماندن سلول های سرطانی کاهش یافت که تایید کننده خاصیت ضد سرطانی آن است (4).
اخیرا توجه مققان به استفاده از گیاهان دارویی برای پیشگیری یا درمان بیماری های مختلف جلب شده است. در این بین آویشن می تواند منبع گسترده ای از مولکول های زیستی، مانند ترکیبات فنلی ( که خاصیت آنتی اکسیدانی و ضد میکروبی دارند) را فراهم کند. مطالعات مختلفی روی ترکیب شیمیایی آویشن و خواص آنتی اکسیدانی و ضد میکروبی آن انجام شده است. طی مطالعاتی که توسط محققین انجام شده است، تایید شده که آویشن دارای طیف وسیعی از فعالیت های بیولوژیکی از جمله خلط آور، ضد اسپسام، آرام بخش، ضد باکتری، ضد قارچ، آنتی اکسیدان است. برای مثال اثر عصاره هیدروالکلی بر پاسخ انقباضی روده خوکچه هندی مورد بررسی قرار گرفت و نتایج نشان داد که عصاره آویشن می تواند میزان انقباضی (اسپاسم) را به صورت وابسته به دوز مهار کند.
در مطالعه دیگری، تاثیر عصاره هیدروالکلی آویشن روی سمیت کبدی حیوانات مدل مورد بررسی قرار گرفت. در این آزمایش از موش به عنوان حیوان مدل استفاده شد و روزانه 25 میلی گرم بر کیلوگرم عصاره آویشن به مدت 21 روز به آنها خورانده شد. نتایج نشان داد حیواناتی که عصاره آویشن دریافت کرده بودند میزان پروتئین، آلبومین و گلوبولین آنها افزایش یافته و پارامترهای استرس اکسیداتیو (که نشان دهنده آسیب به سلول های کبد است) کاهش یافت.
این محققان در نهایت نتیجه گرفتند که عصاره آویشن در مقایسه با سیلیمارین (داروی رایج برای درمان سمیت کبدی ناشی از الکل) می تواند سلول های کبدی را از آسیب ناشی از الکل محافظت کرده و سبب بهبود عملکرد کبد و مهار وضعیت استرس اکسیداتیو کبد شود. عصاره آویشن فعالیتهای محافظ کبد، کاهش چربی و آنتیاکسیدانی را روی موشهای سمی کبدی الکلی نشان داد (5).
از طرف دیگر، عوارض جانبي داروهاي شيميايي ضد درد باعث توجه محقان به پتانسیل گیاهان دارویی در این زمینه شده است. در یک بررسی، اثر عصاره هیدروالکلی آویشن بر دردهای عصبی و التهابی حیوانات مدل مورد آزمایش قرار گرفت. عصاره آویشن با غلظت های 100، 500 میلی گرم بر کیلوگرم به حیوانات داده شد. نتايج نشان داد كه عصاره هیدروالکلی آویشن در هر دو دوز اثر ضد درد داشته و با افزایش غلظت تاثیر آن نیز بیشتر می شود. این یافتهها به این معنی است که اگرچه مکانیسم ضد درد عصاره هیدروالکلی آویشن آویشن مشخص نشده است، اما میتواند درد حاد و مزمن را در بیماران کاهش دهد (6).
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.