عصاره شنبلیله:
- نام انگلیسی: Fenugreek
- نام علمی: Trigonella foenum-graecum L.
قیمت و خرید عصاره شنبلیله
توضیحات
نام عصاره: شنبلیله
گیاه Trigonella foenum-graecum ، گیاهی یکساله ، علفی، ایستاده ، تقریبا بدون کرک با ریشه عمودی و به ارتفاع ۵۰-۱۵ سانتیمتر میباشد. ساقه آن منفرد ، راست ، تو خالی ، با انشعابات کم بدون کرک با کرکهای پراکنده با شاخه های کوتاه و برگدار است. شنبلیله گیاه بومی آسیای غربی و اروپای جنوب شرقی است و امروزه در بسیاری از کشورها پرورش می یابد در ایران نیز این گیاه کمتر بحالت وحشی وجود دارد و غالبا در بیشتر نقاط کشور به طور وسیع کاشته میشود وجود شنبلیله به طور خودرو در استانهای اصفهان فارس ، خراسان و سمنان گزارش شده است .
مواد متشکله
مواد متشکله اصلی دانه شنبلیله را ساپونین ها ترکیبات موسیلاژی و آلکالوئیدها تشکیل می دهند .
مهمترین ساپوژنین های استروبیدی حاصل از ساپونین های شنبلیله شامل دیوسژنین [1] و یا موژنین ۲ میباشند .این ترکیبات با غلظت( ۰٫۱-۲٫۲) در شنبلیله موجود هستند . تریگونلین [II] نیز که با غلظتی تا ۰٫۳۶ % در شنبلیله موجود است آلکالویید شاخص این گیاه محسوب می شود .فلاونوییدهای اصلی موجود در شنبلیله نیز شامل اورینتین ،ويتكسين و کوئرستین هستند.
سایر ترکیبات موجود در دانه شنبلیله عبارتند از روغنهای ثابت حاوی اسیدهای غیر اشباع (۶-۱۰%) ترکیبات موسیلاژی که در اندوسپرم دانه موجود بوده و در اثر هیدرولیز تولید مانوز و گالاکتوز میکنند (۲۸%) ، ترکیبات پروتئینی (۲۵-۲۳%) که از لحاظ وجود تریپتوفان ” غنی و از لحاظ اسیدهای آمینه گوگردی ضعیف هستند ،اسید آمینه ۴- هیدروکسی ایزولوسین ” [III] (۰٫۰۹%) ، املاح خصوصا کلسیم و آهن ، ویتامین ها نظیر ویتامین آ، ب ۱ ، ت و اسید نیکوتینیک ،استرولها ، فنوگراسین [IV] (استر دیوسژنین)، روغن فرار (به مقدار جزیی ۰٫۰۱۵) که عمدتا حاوی ان – آلکان ها ، سزکویی ترینها و ترکیبات اکسیژنه نظیر هگزانول میباشد ترکیبات وقفه دهنده پروتیئناز ترکیبات کومارینی ، چربی و مواد فیبری.(1)
اثربخشی شنبلیله
درمان دیابت
در آزمایش‌های حیوانی و انسانی، دانه‌های شنبلیله سطح آلدوهگزوز مایع بدن را کاهش می‌دهند. شنبلیله همچنین به عنوان یک داروی ضد دیابت برای بیماری پلی ژنیک I و II I و II استفاده می شود. ساپونین ها و دیوسژنین، دو ترکیب اصلی شنبلیله، مسئول کاهش چربی خون و ضد دیابت هستند. شنبلیله یک گیاه ضد قند خون در انسان و حیوانات آزمایشگاهی است.(2و3)
سرطان
در درمان سرطان، شنبلیله می‌تواند به عنوان یک گیاه مفید در کنار مداخلات درمانی موثر باشد. عصاره شنبلیله نشان داده که می‌تواند مرگ سلولی ناشی از داروی سیکلوفسفامید و همچنین آسیب‌های ناشی از رادیکال‌های آزاد را در مدل موش‌های آلبینو بهبود بخشد. همچنین، دانه‌های شنبلیله در درمان سرطان نیز نقش مهمی دارند. ترکیباتی مانند فلاونوئیدها و کاتچین موجود در شنبلیله می‌توانند به اعمال آپوپتوز در سلول‌های سرطانی کمک کنند. دیوسژنین که در شنبلیله وجود دارد، از رشد و مرگ سلولی در رده‌های کارسینوما جلوگیری می‌کند. همچنین، این گیاه خواص محافظتی برای کبد دارد و عصاره‌های پلی‌فنول می‌توانند در مقابل آسیب‌های ناشی از تخمیر الکل در کبد، به عنوان یک عامل محافظ عمل کنند.(4)
شنبلیله به عنوان آنتی اکسیدان
شنبلیله به دلیل وجود فلاونوئیدها و پلی فنول ها، دارای خاصیت بازدارنده است. دانه های شنبلیله غنی از پلی فنل هستند و با محافظت از گلبول های قرمز در برابر همولیز و پراکسیداسیون ماکرومولکول ها، اثرات محافظتی در برابر اکسیداسیون ناشی از پراکسید H دارند.(5)
نتایج شنبلیله در کلسترول
کمبود غیرطبیعی کلسترول در خون به نام هیپوکلسترولمی شناخته میشود. شنبلیله همچنین به دفع استروئیدها و کلسترول از طریق مدفوع کمک می‌کند. این فرایند به دلیل تأثیر بین اسیدهای صفراوی و ساپونین‌ها رخ می‌دهد که باعث تشکیل میسل‌های بزرگ‌تری برای جذب بهتر می‌شوند. علاوه بر این، بخش صمغ‌دار و غنی از فیبر دانه شنبلیله، سرعت تولید کلسترول در اندام‌های داخلی بدن را کاهش می‌دهد. هر یک از این مکانیزم‌ها به کاهش کلسترول در بدن کمک می‌کند.(6)
فعالیت انتی باکتریال
عصاره دانه‌ها اثر خوبی در برابر باکتری‌های اشریشیا کلی، سالمونلا تیفی و استافیلوکوکوس اورئوس دارد. برای تهیه این عصاره، دانه‌ها را در آب جوش می‌خندند. شنبلیله خاصیت باکتری‌کشی دارد و می‌تواند به مقابله با باکتری‌های مضر کمک کند.
مهارکننده‌های مصنوعی مانند آکاربوز که برای کنترل قند خون استفاده می‌شوند، ممکن است عوارض جانبی مثل اتساع شکم داشته باشند. این عوارض نتیجه مهار بیش از حد آنزیم‌های موجود در دستگاه گوارش است که منجر به تخمیر غیرطبیعی کربوهیدرات‌های هضم‌نشده در روده بزرگ میشود.
استفاده از گیاهان دارویی ضد دیابت که آنزیم‌های گوارشی را به طور ملایم مهار میکنند، می‌تواند بسیار مفید باشد. فعالیت آنزیم گلیکولیتیک، مثل a-amylase، می‌تواند از طریق مسدود کردن مستقیم محل فعال در بسیاری از نقاط آلوستریک کاتالیزور، کاهش یابد. عصاره شنبلیله نیز حاوی ترکیباتی است که می‌توانند به طور خاص به محل‌های فعال این آنزیم‌ها متصل شوند و آن‌ها را مهار کنند.علاوه بر این، شنبلیله در مهار رشد باکتری‌هایی مانند سودوموناس، E. coli، باکتری‌های روده‌ای دیسانتریا و سالمونلا تیفوزا نیز موثر است. (7)
شنبلیله در چاقی
برخی تحقیقات نشان می دهد که مکمل عصاره شنبلیله وزن بدن و بافت حیوانی را کاهش می دهد. مکانیسم احتمالی شنبلیله برای کاهش وزن کلی بدن و بافت چربی این است که کربوهیدرات ها را قبل از ورود به جریان خون از بدن خارج می کند و در نتیجه باعث کاهش وزن می شود. همچنین دانه های شنبلیله حاوی نسبت بالایی (40%) فیبر محلول هستند. این فیبرها ساختار ژلاتین مانندی را تشکیل می دهند که ممکن است هضم و جذب غذا از روده را به تاخیر بیاندازد و شکم را پر کند و اشتها را سرکوب کرده و باعث کاهش وزن شود.(8)
شنبلیله در محافظت از دستگاه گوارش
دانه شنبلیله به عنوان یک درمان موثر برای زخم معده شناخته شده است. عصاره آبی و ژل جدا شده از این دانه‌ها اثرات محافظتی قابل توجهی بر روی زخم‌ها دارد. نتایج نشان می‌دهند که این اثرات به دلیل خاصیت ضد ترشحی و تأثیر بر روی گلیکوپروتئین‌های مخاطی است. همچنین، دانه‌های شنبلیله می‌توانند از افزایش پراکسیداسیون لیپید که به علت مصرف الکل به وجود می‌آید، جلوگیری کنند و این به کاهش آسیب به غشای اندام‌های داخلی کمک می‌کند. تحقیقات مختلف نشان داده‌اند که کسر ژل دانه‌ها در پیشگیری از آسیب‌های زخم حتی کارایی بهتری نسبت به داروی امپرازول دارد. به طور کلی، این مشاهدات تأیید می‌کند که دانه‌های شنبلیله دارای پتانسیل ضد زخم هستند.(9)
شنبلیله در بیماری های قلبی عروقی
اختلال عملکرد اندوتلیال یک وضعیت جدی است که با مشکلات متعددی مانند سخت شدن شریان‌ها، فشار خون بالا، دیابت و غیره همراه میشود. در این راستا، از روغن استخراج شده از شنبلیله به همراه اسانس‌های متفاوت برای کاهش فشار خون در موش‌های صحرایی استفاده شده است. ترکیب دوتایی و عصاره بنزنی شنبلیله نشان داد که با افزایش سطح مواد زائد در بدن و فعالیت ناتریورتیک، ارتباط مستقیمی با افزایش نسبت سطوح یون‌های Na+/K+ در موش‌های صحرایی ویستار دارد و این اثر به صورت وابسته به دوز مشاهده شده است.)10)
عصاره‌گیری از شنبلیله
با توجه به میزان مورد نیاز ماده‌موثره در محصول نهایی وکاربرد آن، حلال و تکنیک مناسب انتخاب و عصاره گیری میشود.دردمای مناسب تغلیظ و با تجهیزات به روز دنیا خشک میشود.
منابع
1.فارماکوپه گیاهی ایران
2.Kaviarasan S, Naik GH, Gangabhagirathi R, Anuradha CV, Priyadarsini KI. In vitro studies on antiradical and antioxidant activities of fenugreek (Trigonella foenum graecum) seeds. Food Chemistry. 2007;103(1):31e37. 20
3.Raghuram TC, Sharma RD, Sivakumar B, Sahay BK. Effect of fenugreek seeds on intravenous glucose disposition in non-insulin dependent diabetic patients. Phytotherapy Research. 1994;8(2):83e86.
- 4. Kaviarasan S, Vijayalakshmi K, Anuradha CV. Polyphenol-rich extract of fenugreek seeds protect erythrocytes from oxidative damage. Plant Foods for Human Nutrition. 2004;59(4):143e147
5.Raju J, Gupta D, Rao AR, Yadava PK, Baquer NZ. Trigonella foenum graecum (fenugreek) seed powder improves glucose homeostasis in alloxan diabetic rat tissues by reversing the altered glycolytic, gluconeogenic and lipogenic enzymes. Molecular and Cellular Biochemistry. 2001;224(1e2):45e51.
- 6. Thirunavukkarasu V, Anuradha CV, Viswanathan P. Protective effect of fenugreek (Trigonella foenum graecum) seeds in experimental ethanol toxicity. Phytotherapy Research. 2003;17(7):737e743.
- 7. Sharma RD, Raghuram TC, Rao VD. Hypolipidaemic effect of fenugreek seeds. A clinical study. Phytotherapy Research. 1991;5(3):145e147.
8.Gupta M, Mazumder UK, Pal D, Bhattacharya S, Chakrabarty S. Studies on brain biogenic amines in methanolic extract of Cuscuta reflexa Roxb. and Corchorus olitorius Linn. seed treated mice. Acta Poloniae Pharmaceutica. 2003;60(3):207e210.
9.Pal D, Sannigrahi S, Mazumder UK. Analgesic and anticonvulsant effects of saponin isolated from the leaves of Clerodendrum infortunatum Linn. in mice. Indian J Exp Biol. 2009.
- 10. Pal D, Balasaheb NS, Khatun S, Bandyopadhyay PK. CNS activities of the aqueous extract of Hydrilla verticillata in mice. Natural Product Sciences. 2006;12(1):44.
نقد و بررسی‌ها
هنوز بررسی‌ای ثبت نشده است.