عصاره مرزه :
- نام علمی بنفشه: Satureja hortensis L
قیمت و خرید عصاره هیدروالکلی رزماری
توضیحات
گیاه رزماری با نام علمی Salvia Rosmarinus (که قبلا با عنوان Rosmarinus officinalis Linn نامیده می شد) از خانواده Lamiaceae و جنس Rosmarinus گیاهی معطر با برگهای سوزنی مانند است که در سراسر جهان کشت می شود. این گیاه چند ساله دارای شکل درختچه‌ای است و ارتفاع آن به دو متر می‌رسد. رایحه خاص رزماری شبب شده است که این گیاه به عنوان ادویه برای پخت و پز و نگهدارنده غذا مورد استفاده قرار گیرد (1). رزماری به دلیل داشتن انواع فیتوکمیکال ها با خواص آنتی اکسیدانی و ضد التهابی دارای خواص درمانی است و در طب عامیانه به عنوان یک داروی خوراکی برای تسکین درد کلیوی، دیسمنوره و اسپاسم عضلانی استفاده شده است. همچنین گفته می شود رزماری دارای فعالیت های ضد قارچی، ضد ویروسی، ضد باکتریایی، ضد التهابی، ضد تومور، ضد ترومبوتیک، ضد درد، ضد افسردگی، ضد زخم و آنتی اکسیدان است (2) که در ادامه به تفصیل در مورد مهمترین خواص عصاره هیدروالکلی رزماری توضیح داده می شود.
ترکیبت موثره رزماری
ترکیبات موثره متنوعی که در اسانس و عصاره رزماری وجود دارند که مسئول اثرات دارویی و درمانی عصاره این گیاه هستند. وجود ترکیبات مختلف سبب هم افزایی تاثیر آنها نیز می شود. از جمله ترکیبات موثره در عصاره رزماری می توان به فلاونوئیدهای مختلف (اریوسیترین، لوتئولین 3′-O-β-D-گلوکورونید، هسپریدین، دیوسمین، ایزوسکوتلارئین 7-O-گلوکوزید، هیسپیدولین 7-O-گلوکوزید، و جنکوانین) در برگ، گل و ریشه ها اشاره کرد (3). البته همانند هر عصاره دیگری، نوع حلال و روش استخراج روی ترکیب فیتوشیمیایی عصاره متفاوت خواهد بود. ترکیبات دیگری نیز در عصاره رزماری یافت شده اند که شامل رزمارینیک اسید، کارنوسول و اسید کارنوزیک هستند (4).
عصاره هیدروالکلی رزماری برای جلوگیری از سرطان و تومور
ثابت شده است که برخی از گیاهان دارای پتانسیل ضد سرطانی و آنتی اکسیدانی هستند. رزماری یکی از این گیاهان است که دارای فعالیت آنتی اکسیدانی و بنابراین می تواند سمیت ژنتیکی را مهار کرده و بدن را در برابر عوامل سرطان زا یا سمی محافظت کند. پلی فنول ها ترکیباتی هستند که روی رشد و تمایز سلول های طبیعی و سرطانی تاثیر گذار بوده و بنابراین در رشد و پیشرفت تومور های سرطانی نیز دخیل هستند. از آنجایی که رزماری غنی از ترکیبات فنلی است، مطالعات بسیاری جهت بررسی فعالیت ضد توموری آن انجام گرفته است.
اسید کارنوزیک و کارنوسول دو ترکیبی هستند که حدود 5 درصد از وزن برگ های خشک شده رزماری را تشکیل داده و فعالیت ضد توموری از خود نشان می دهند. همچنین مطالعاتی در رابطه با اثر ضد سرطان اسید کارنوزیک، کارنوسول، رزمارینیک اسید، اسید اورسولیک روی سرطان سینه، ملانوما، سرطان روده بزرگ، کارسینوم کبد و لوسمی انجام شده است. در یک مطالعه مشخص شد که اسید کارنوزیک به صورت وابسته به دوز می تواند سلول‌های تومور مقاوم به درمان را از بین ببرند.
همچنین در مطالعه دیگری مشخص شد که اسید کارنوزیک و مشتقات استری آن در جلوگیری از مشکلات سرطانی معده در موش‌ها مؤثر بودند. همچنین، در مطالعه دیگری مشخص شد که درمان با عصاره رزماری می تواند مانع از تومورزایی در سینه موش‌های صحرایی شود و درنتیجه می توان از آن به عنوان یک درمان غیر شیمیایی پیشگیرانه برای تومورزایی سینه استفاده کرد (5).
عصاره رزماری برای مقابله با عفونت باکتریایی و قارچی
افزایش استفاده از آنتی بیوتیک ها در پزشکی، کشاورزی و دامداری سبب شده است تا امروزه میکروارگانیسم های نسبت به داروهای رایج مقاوم شوند. مقاومت میکروب ها به دارو یکی از نگرانی های جهانی است و به همین دلیل بسیاری از محققان به دنبال یافتن ترکیبات ضد میکروبی جدید و طبیعی هستند. بسیاری از گیاهان در حین رشد یا در صورت ایجاد تنش در محیط رشد ترکیبات ثانویه ضد میکروبی تولید می کنند. در این بین، اسانس و عصاره رزماری از دهه 1990 تا 2014کنون مورد بررسی های فراوان قرار گرفته و بسیاری از مطالعات علمی فعالیت ضد میکروبی آن را تایید کرده اند. همچنین مشخص شده است که اسانس و عصاره کل نسبت به ترکیبات جداسازی شده اسانس و عصاره ( مانند 1،8-سینئول و α-پینن) فعالیت ضد میکروبی بالاتری دارد.
مطالعات آزمایشگاهی آزمایشگاهی نشان می دهند که دلیل این امر این است که بین ترکیبات ضد میکروبی موجود در اسانس و عصاره یک اثر هم افزایی احتمالی وجود دارد. در مطالعات مختلفی که جهت بررسی تاثیر ترکیبات اسانس و عصاره رزماری در برابر باکتری ها انجام شد، مشخص گردید که ترکیبات این گیاه شامل اسید کارنوزیک، کارنوسول، رزمارینیک اسید، اسید اولئانولیک، اسید اورسولیک در برابر باکتری های گرم مثبت (استافیلوکوکوس اپیدرمیدیس، استافیلوکوکوس اورئوس و باسیلوس سوبتیلیس) باکتری های گرم منفی (پروتئوس ولگاریس[1]، سوذوموناس[2] و اشریشیا کلی) و قارچ های (کاندیدا آلبیکنس و آسپرژیلوس نایجر) فعالیت ضد باکتریایی و ضد قارچی قابل توجهی دارد. همچنین مشخص شد که اسید کارنوزیک به تنهایی در برابر ویروس سنسیشیال تنفسی انسانی فعالیت ضد ویروسی دارد (6).
فعالیت های ضد التهابی و ضد درد
رادیکال های آزاد که در بدن انسان تولید می شوند می تواند سبب گسترش روند التهاب در بدن شوند. از طرف دیگر، پاسخ التهابی و آسیب اکسیداتیو دو عامل اصلی هستند که باعث ایجاد بیماری های قلبی عروقی و عصبی می شوند. هدف اصلی داروهای ضد التهابی کنترل تولید ترکیباتی است که سبب التهاب می شوند و در این بین ترکیبات موجود در گیاهان مانند گیاهان پلی فنول ها می توانند منبع خوبی از ترکیبات ضدالتهابی باشند. در طب سنتی، رزماری به دلیل خواص درمانی آن در برابر درد و برای درمان بیماری های التهابی تنفسی، مانند آسم برونش، شناخته شده است.
برخی از مطالعات آزمایشگاهی گزارش کرده اند که اسانس و ترپن های فعال بیولوژیکی مانند اسید کارنوزیک، کارنوسول، اسید اورسولیک و اسید بتولینیک، و همچنین رزمارینیک اسید، روزمانول و اسید اولئانولیک فعالیت های ضد التهابی و ضد درد داشته و فعالیت ضد دردی آنها با داروی ضد التهابی غیر استروئیدی و کتورولاک تقریبا مشابه است.
علاوه بر این، اسانس رزماری در مراحل پیش بالینی، به صورت موضعی برای دردهای عضلانی و روماتیسمی نیز استفاده شده و نتایج نشان داده است که اسانس این گیاه می تواند به طور قابل توجهی ورم و التهاب ناشی از آن را در 1-4 ساعت کاهش داده و به طور قابل توجهی حجم ترشح ترکیبات ایجاد کننده درد و التهاب را کاهش دهد. همچنین، ماده موثره اسید رزمارینیک و مشتقات آن به ویژه، مشتق استیل می تواند التهاب و درد را کاهش دهد. در مطالعه دیگری، از تری ترپن ها، اسید اورسولیک، اسید اولئانولیک و اسید میکرومریک موجود در رزماری به عنوان مکمل های غذایی برای استئوآرتریت و آرتریت روماتوئید استفاده شد و نتایج نشان داد که این ترکیبات موثره (به‌دست‌آمده از عصاره‌های مختلف برگ رزماری)، فعالیت ضد التهابی موضعی داشته و التهاب را کاهش دادند (7).
اثر ضد زخم عصاره هیدروالکلی رزماری
در یک بررسی از عصاره هیدروالکلی رزماری جهت تاثیر آن روی زخم استفاده شد. نتایج نشان داد که عصاره هیدروالکلی توانست به خوبی زخم تولید شده توسط ایندومتاسین، اتانول و رزرپین را در موش‌ها کاهش دهد. این نتیجه نشان می دهد که عصاره هیدروالکلی رزماری دارای مواد فعالی است که میزان گروه های سولفیدریل غیر پروتئینی موجود در مخاط را افزایش داده و سبب ترمیم آن می شوند. همچنین مکانیسم دارویی رزماری را می توان به فعالیت ترکیبات آنتی اکسیدانی موجود در عصاره هیدروالکلی آن نیز نسبت داد (8).
موارد منع مصرف
- استنشاق اسانس رزماری در برخی افراد ممکن است باعث تحریک و به ندرت اسپاسم حنجره شود.
- استفاده موضعی روی پوست در برخی افراد ممکن است سبب واکنش و حساسیت شدید پوستی شود.
- اسانس و عصاره رزماری در بیماران مبتلا به آسم برونش یا برونشیت نباید استفاده شود
- از اسانس و عصاره رزماری روی پوست آسیب دیده و دچار مشکلاتی چون سوختگی، ضایعات یا بثورات پوستی نباید مصرف شود (9).
تداخلات دارویی
سینئول، که یکی از ترکیبات اصلی اسانس رزماری است می تواند سبب تحریک تولید آنزیم های متابولیک کبدی در حیوانات شود. بنابراین، اسانس این گیاه ممکن است با داروهای تجویزی موثر روی کبد تداخل داشته باشد. گزارش شده است که عصاره یا اسانس این گیاه ممکن است اثرات منفی روی جنین در بارداری نشان دهد. به دلیل عدم وجود اطلاعات کافی، استفاده از این گیاه در دوران شیردهی و در کودکان زیر 12 سال توصیه نمی شود (9).
اصطلاحات علمی
[1] Proteus vulgaris
[2] Pseudomonas
منابع
1- Veenstra, J. P., & Johnson, J. J. (2021). Rosemary (Salvia rosmarinus): Health-promoting benefits and food preservative properties. International journal of nutrition, 6(4), 1.
2- de Macedo, L. M., Santos, É. M. D., Militão, L., Tundisi, L. L., Ataide, J. A., Souto, E. B., & Mazzola, P. G. (2020). Rosemary (Rosmarinus officinalis L., syn Salvia rosmarinus Spenn.) and its topical applications: a review. Plants, 9(5), 651.
3- de Macedo, L. M., Santos, É. M. D., Militão, L., Tundisi, L. L., Ataide, J. A., Souto, E. B., & Mazzola, P. G. (2020). Rosemary (Rosmarinus officinalis L., syn Salvia rosmarinus Spenn.) and its topical applications: a review. Plants, 9(5), 651.
4- Veenstra, J. P., & Johnson, J. J. (2021). Rosemary (Salvia rosmarinus): Health-promoting benefits and food preservative properties. International journal of nutrition, 6(4), 1.
5- Andrade, J. M., Faustino, C., Garcia, C., Ladeiras, D., Reis, C. P., & Rijo, P. (2018). Rosmarinus officinalis L.: an update review of its phytochemistry and biological activity. Future science OA, 4(4), FSO283.
6- Andrade, J. M., Faustino, C., Garcia, C., Ladeiras, D., Reis, C. P., & Rijo, P. (2018). Rosmarinus officinalis L.: an update review of its phytochemistry and biological activity. Future science OA, 4(4), FSO283.
7- Andrade, J. M., Faustino, C., Garcia, C., Ladeiras, D., Reis, C. P., & Rijo, P. (2018). Rosmarinus officinalis L.: an update review of its phytochemistry and biological activity. Future science OA, 4(4), FSO283.
8- Dias, P. C., Foglio, M. A., Possenti, A., & de Carvalho, J. E. (2000). Antiulcerogenic activity of crude hydroalcoholic extract of Rosmarinus officinalis L. Journal of ethnopharmacology, 69(1), 57-62.
9- Begum, A., Sandhya, S., Vinod, K. R., Reddy, S., & Banji, D. (2013). An in-depth review on the medicinal flora Rosmarinus officinalis (Lamiaceae). Acta scientiarum polonorum Technologia alimentaria, 12(1), 61-74.
نقد و بررسی‌ها
هنوز بررسی‌ای ثبت نشده است.