عصاره هیدروالکلی اكاليپتوس:
- نام انگلیسی:Eucalyptus L’Hritier
Eucalyptus L’Hritier (Myrtaceae) یکی از مهم ترین و پر کاشت ترین جنس های گیاهان در جهان است. این جنس در استرالیا، پس از اقاقیا، دومین درخت رایج بوده و حدود 750 گونه دارد. تمامی گونه های اکالیپتوس بومی استرالیا بوده و در طیف وسیعی از شرایط آب و هوایی رشد می کنند. به طور کلی، تاکنون حدود 20 گونه اکالیپتوس به صورت تجاری مورد بهره برداری قرار گرفته اند که مورد استفاده آنها نیز عمدتاً اسانس و عصاره آنها بوده است. همچنین این گیاه به دلیل رشد سریع در مزارع بسیاری از کشورها برای تولید کاغذ کشت می شوند. در ادامه به معرفی ترکیبات موثره عصاره هیدروالکلی اکالیپتوس، خواص گیاه اکالیپتوس می پردازیم.
مهمترین بخش دارویی اکالیپتوس که از جنبه تجاری اهمیت دارد عصاره هیدروالکلی و اسانس اکالیپتوس است. اسانس این گیاه عمدتاً از مونوترپن های اکسیژن دار[1]، مونوترپن ها[2] و سسکوی ترپن های اکسیژن دار[3] تشکیل شده است. اسانس برگ اکالیپتوس ممکن است بسته به گونه حاوی بیش از 70% 1،8-سینئول[4] باشد. به طور کلی، ترکیبات موثره اصلی عبارتند از: ماکروکارپال ها[5] (فلروگلوسینول-سسکوی ترپن ها[6])، مونوترپن ها (دی لیمونن[7]، α-پینن[8]، بتا-پینن[9]، پی-سیمن[10])، آلکالوئیدها[11]، اکالیپتین[12]، فنل ها، فلاونوئیدها 6،8-دی متیل کامفرول[13]-تانن ها، ترپنوئید فنل آلدئیدها و… می باشند.
اسانس و عصاره هیدروالکلی اکالیپتوس و ترکیبات اصلی آن در برابر طیف وسیعی از میکروبها از جمله باکتریها، قارچها، پاتوژنهای موجود خاصیت بازدارندگی دارند. از قدیم الایام اکالیپتوس برای درمان بسیاری از بیماریها مانند عفونت، سرماخوردگی، آنفولانزا، گلودرد، برونشیت، ذاتالریه و درد استفاده می شده است. گفته می شود مکانیسم ضد میکروبی اکالیپتوس در نتیجه تاثیر آن روی تخریب DNA میکروبی است این در حالی است که عصاره و اسانس این گیاه روی DNA موجودات پر سلولی چنین تاثیری نداشته است.
گزارش شده است که ترکیب موثره اکالیپتون که در عصاره اکالیپتوس (گونه E. globulus) وجود دارد در برابر باکتری های باسیلوس سوبتیلیس و استافیلوکوکوس اورئوس، اشریشیا کلی، سودوموناس، لاکتوباسیلوس، استافیلوکوکوس اپیدرمیدیس، کلبسیلا پنومونیا ، بازدارندگی بسیار بالایی دارد.
بررسی اسانس و عصاره هیدروالکلی اکالیپتوس (گونه camaldulensis) نشان داده است که عصاره این گیاه در برابر باکتریهای گرم مثبت کشندگی بیشتری در مقایسه با باکتریهای گرم منفی دارد.
همچنین گزارش شده است که عصاره هیدروالکلی برگ اکالیپتوس گونه globulus ( آب و الکل50:50) به دلیل وجود 1،8-سینئول دارای اثرات ضدباکتریایی علیه میکروارگانیسم های موجود در دهان است.
اسانس و عصاره برگ اکالیپتوس (گونه globulus) دارای خواص ضد دیابتی و آنتی اکسیدانی است. عصاره این گیاه می تواند با کاهش سطح گلوکز خون در افراد دیابتی استرس اکسیداتیو را در آنها کاهش داده و در نتیجه تولید رادیکالهای آزاد (که سرطان زا هستند) را کاهش دهد. همچنین گفته می شود اثر ضد دیابتی اکالیپتوس (گونه citriodora) تقریبا مشابه با داروی استاندارد گلیبن کلامید[14] است. افرادی که مبتلا به دیابت نوع 2 هستند به دلیل با مقاومت به انسولین مستعد هیپرگلایسمی و افزایش قند خون پس از غذا هستند.
در همین رابطه یک مطالعه روی عصاره هیدروالکلی برگ اکالیپتوس (گونه camaldulensis) نشان داد که عصاره این گیاه میتواند به طور قابلتوجهی هیپرگلیسمی (قند خون بالا) پس از غذا را در موشهای مبتلا به دیابت نوع 2 کاهش دهد. اثر ضد هیپرگلیسمی اکالیپتوس (گونه camaldulensis) ممکن است ناشی از تقویت انسولین مترشحه از سلول های β جزایر لانگرهانس باشد. مطالعه دیگری بر روی اسانس و عصاره این گیاه (E. camaldulensis) در شرایط آزمایشگاهی نشان داد که این عصاره با مهار α-آمیلاز و α گلوکوزیداز سبب کاهش قتد خون پس از صرف غذا می شود. را گزارش کرد.
اسانس و عصاره برگ گونه های مختلف اکالیپتوس (گونه های E. amplifolia, E. blakelyi, E. globulus, E. grandis, E. incrassata, tereticornis) فعالیت ضد ویروسی علیه ویروس هرپس سیمپلکس (HSV-1, HSV-2) نشان می دهد.همچنین یک مطالعه روی اسانس اکالیپتوس (گونه camaldulensis) نشان داد که این گیاه می تواند در برابر سویه های روتاویروس ، کوکساکی ویروس B4و ویروس هرپس نوع 1موثر باشد. در مطالعه دیگری، عصارههای آبی الکلی (هیدروالکلی) دو گونه اکالیپتوس (گونه های E. camaldulensis و E. torelliana) روی انتروویروسهای انسانی آزمایش شدند و نتایج نشان داد که این عصاره در برابر همه ویروسهای مورد آزمایش فعالیت بالایی دارد.
ترکیب موثره 1،8-سینئول که در اسانس و عصاره اکالیپتوس وجود دارد سرکوب کننده قوی سیتوکین ها است به همین دلیل برای درمان طولانی مدت التهاب در اختلالاتی که در نتیجه حساسیت به استروئید ایجاد می شوند موثر است. همچنین یک عامل ضد التهاب دیگر ترکیب موثره euglobals است. در یک مطالعه نیز مشخص شد که اسانس و عصاره اکالیپتوس (گونه globulus) در برونشیت مزمن (که ناشی از لیپوپلی ساکارید و ترشح بیش از حد موسین است) اثر ضد التهابی مناسبی نشان می دهد.
روغن برگ اکالیپتوس به عنوان یک مسکن طبیعی عمل می کند و همچنین از عفونت نیز جلوگیری می کند. اثر ضد درد و ضد عفونت این گیاه به دلیل وجود ترکیب سینئول است. این ترکیب می تواند به راحتی به داخل بافت نفوذ کرده و سبب تسریع بهبود اندام شود. به همین دلیل، اغلب به بیمارانی که از درد، فیبروز، روماتیسم، کمردرد، کشیدگی رباط ها و تاندون ها، سفت شدن ماهیچه ها و حتی دردهای عصبی رنج می برند، توصیه می شود از اسانس برگ اکالیپتوس استفاده کنند.
همچنین از عصاره و اسانس این گیاه به عنوان جزء ترکیبی در داروهای ضد احتقان و محصولات تسکین درد استفاده می شود. محصولات مبتنی بر روغن اکالیپتوس نیز در داروها برای تسکین دردهای عضلانی استفاده می شوند. گزارش شده است که اسانس برگ اکالیپتوس از گونه های E. smithii و E. radiata قابلیت استفاده به عنوان مسکن و ضد درد را نیز دارند. همچنین اسانس برگ اکالیپتوس گونه E. staigeriana برای برطرف کردن اضطراب، بی قراری و استرس مفید است.
[1] oxygenated monoterpenes
[2] monoterpenes
[3] oxygenated sesquiterpenes
[4] 1,8-cineole
[5] macrocarpals
[6] phloroglucinol-sesquiterpenes
[7] D limonene
[8] α-pinene
[9] β-pinene
[10] p-cymene
[11] alkaloids
[12] eucalyptin
[13] 6,8-dimethylkaempferol
[14] Glibenclamide
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.