عصاره هیدروالکلی گل ختمی :
- نام انگلیسی:marshmallow
- نام علمی: Althaea officinalis
گل ختمی با نام علمی Althaea officinalis یکی از گیاهان دارویی قدیمی از خانواده Malvaceae یا پنیرک است. این گیاه جزو گیاهان لعاب دار است به این معنی که حاوی ترکیبات قندی به نام موسیلاژ است. قسمت های مختلف گیاه ختمی به عنوان دارو مورد استفاده قرار می گیرند برای مثال از برگ، گل، ریشه و دانه این گیاه جهت اهداف دارویی استفاده می شود. ریشه های این گیاه حاوی موسیلاژ و ترکیبات موثره ای چون فلاونوئید و گلیکوزید بوده و در برگ های آن نیز ترکیبات موثره ای چون کومارین و اسکوپولتین است. به طور سنتی گیاه ختمی برای درمان سرفه، سرماخوردگی، تب، و مشکلات گوارشی معده مورد استفاده قرار می گیرد (1).
گل ختمی حاوی 5٪ موسیلاژ ، 11٪ پکتین، 25-35٪ نشاسته، مونو و دی ساکارید، فلاونوئیدها، اسکوپولتین، کومارین، فیتواسترول ها، تانن ها و … است. موسیلاژ که نقش مهمی در درمان التهاب گلو و مجرای بلع دارد مخلوطی از پلی ساکاریدهای است و بیشتر در گلها و برگهای گل ختمی یافت میشود. موسیلاژ ترکیبی پیچیده از پلی ساکارید رامنان، پلی ساکارید آرابان، پلی ساکارید آرابینوگالاکتانها، گلوکان، فلاونوئید، پروتئین، آلکالوئیدها و مواد معدنی است. برخی از مهمترین ترکیبات شیمیایی و موثره عصاره هیدروالکلی ختمی در جدول زیر آورده شده است.
ترکیبات موثره موجود در عصاره هیدروالکلی بخش های مختلف گل ختمی |
|
بخش گیاهی |
ترکیب موثره |
ریشه | آسکوربیک اسید[1]
بتا کاروتن[2] کافئیک اسید[3] کلروژنیک اسید[4] فرولیک اسید[5] کمپفرول[6] لیسیتین[7] موسیلاژ[8] پی کوماریک اسید[9] کوئرستین[10] اسکوپولتین[11] تانین[12] وانیلیک اسید[13] |
دانه | آسکوربیک اسید
لینولئیک اسید[14]
|
برگ | کافئیک اسید
فرولیک اسید موسیلاژ پی کوماریک اسید پروتوکاتئیک اسید کوئرستین |
گل | کافئیک اسید
فرولیک اسید پی کوماریک اسید پروتوکاتئیک اسید وانیلیک اسید[15] |
در ادامه به معرفی خواص عصاره هیدروالکلی گل ختمی که بر اساس تحقیقات محققین به اثبات رسیده است، می پردازیم:
عصاره هیدروالکلی ختمی می تواند در درمان تحریک موضعی مجاری بینی، گلو و گوش ها موثر باشد. مکانیسم عمل عصاره این گیاه مقابله با فاگوسیتوز است که بدین طریق تولید بیش از حد مخاط را مهار می کند. عصاره هیروالکلی ختمی به عنوان یک عامل ضد التهابی و محرک سیستم ایمنی نیز عمل می کند. عصاره رقیق شده یا دمنوش این گیاه را می توان به صورت غرغره برای درمان التهاب دهان و گلو و درمان زکام استفاده کرد.
عصاره هیدروالکلی گل ختمی و موسیلاژ جدا شده از این آن را می توان به عنوان داروی ضد سرفه استفاده کرد. نتایج تحقیقات نشان می دهد که هم عصاره و هم موسیلاژ گل ختمی می تواند به طور قابل توجهی میزان و شدت سرفه را کاهش دهد. مکانیسم اثر عصاره و موسیلاژ در نتیجه تاثیر آن روی گشاد کردن نایژه ها و عضلات صاف نای است. در مطالعه ای که از عصاره هیدروالکلی گل ختمی استفاده شد مشخص گردید که عصاره این گیاه می تواند انقباض ماهیچه صاف نای را در حیوانات مدل مهار کرده و می تواند انسداد مزمن ریه را درمان کند.
در مطالعه ای بر روی حیوانات مدل، اثر عصاره های ختمی، زینجیبل و داروی روتین بیماری معده (فاموتیدین) روی زخم معده مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج نشان داد که عصاره هیدروالکلی ختمی می تواند زخم معده را بهبود بخشد. اثر حفاظت کنندگی عصاره ان گیاه روی معده در نتیجه وجود فلاونوئیدها و پلی ساکاریدهای موجود در موسیلاژ آن است. مطالعات همچنین نشان می دهند که عصاره ختمی دارای اثرات آنتی اکسیدانی بوده و می تواند از زخم معده پیشگیری کند. به غیر از معده، از عصاره ختمی برای درمان یبوست استفاده کرد.
عصاره هیدروالکلی گل ختمی می تواند رسوب اگزالات کلسیم را در کلیه کاهش داده و مانع از تولید سنگ کلیه شود. عصاره این گیاه همچنین می تواند میزان اگزالات ادرار را کاهش داده و در نتیجه برای درمان بیماری های کلیوی مفید واقع شود.
عصاره هیدروالکلی ختمی می تواند آسیب وارده به DNA را در پوست انسان و فیبروبلاست های ریه کاهش دهد. به همین دلیل می توان از ترکیبات موثره این گیاه در فرمولاسیون محصولات پوستی استفاده کرد باشد. همچنین نتایج تحقیقات نشان می دهد که که عصاره گیاه ختمی می تواند زخم و اگزمای پوستی را التیام بخشیده و علائم حساسیت به لاتکس را کاهش دهد. عصاره گل ختمی در حقیقت باعث تحریک ماکروفاژها ی بدن شده و فاگوسیتوز را افزایش می دهد و بدین طریق می تواند برای درمان زخم و اگزما مورد استفاده قرار گیرد.
عصاره هیدروالکلی ریشه گل ختمی می تواند فعالیت میکروب ها را مهار کرده و عوامل بیماری زای موجود در حفره دهان را کاهش دهد. فعالیت ضد میکروبی عصاره گل ختمی در برابر باکتری های گرم مثبت و گرم منفی ثابت شده است و مطالعات علمی مختلف اثرات ضدمیکروبی عصاره گیاه ختمی را در برابر پروتئوس ولگاریس، سودوموناس آئروژینوزا و استافیلوکوکوس اورئوس تایید کرده است.
عصاره دانه گیاه ختمی نیز از خود فعالیت ضد قارچی نشان می دهد. عصاره این گیاه می تواند مانع از رشد قارچ هایی چون میکروسپوروم کانیس، میکروسپوروم گچ و تریکوفیتون منتاگروفیت شود. همچنین تاثیر این عصاره در برابر گونههای قارچی آسپرژیلوس فومیگاتوس، آسپرژیلوس نیجر و آسپرژیلوس فلاووس نیز ثابت شده است. تاثیر ضد ویروسی عصاره گیاه ختمی روی برخی از ویروس ها از جمله آدنو ویروس، ویروس کوکساکی B2، هرپس نوع 1، سرخک، ویروس فلج اطفال، ویروس واکسینیا، آنفولانزای A2 نیز مورد تایید قرار گرفته است.
[1] Ascorbic-Acid
[2] Beta-Carotene
[3] Caffeic-Acid
[4] Chlorogenic-Acid
[5] Ferulic-Acid
[6] Kaempferol
[7] Lecithin
[8] Mucilage
[9] P-Coumaric-Acid
[10] Quercetin
[11] Scopoletin
[12] Tannin
[13] Vanillic-Acid
[14] Linoleic-Acid
[15] Vanillic-Acid
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.